نیشانەکانى قبوڵ بوونى تەوبەکردنچەند نیشانەیەك هەیە ئاماژەن بۆ ئەوەی كە تەوبەكەت قبوڵ بوەو گەڕانەوەیەكی راست و پاكت ئەنجامداوە.

ئامادەکردنى: کەریم مەحمود
برای خۆشەویستم … خوشكی بەڕێزمچەند نیشانەیەك هەیە ئاماژەن بۆ ئەوەی كە تەوبەكەت قبوڵ بوەو گەڕانەوەیەكی راست و پاكت ئەنجامداوە لەوانە:

1- تەوبەكار پاش تەوبەكردنەكەی باشتر بێت وەك لە پێش تەوبەكردنەكەی:ئەمەش هەموو كەسێك هەستی پێدەكات و بە خۆی دەزانێت كە ئێستا باشترە وەك لە پێشتری یان نا, خۆ ئەگەر باشتر بویت ئەوا سوپاس و ستایشی خودای مەزن بكات كە سەركەوتوی كردویت و تەوبەكەی لێوەرگرتویت با بشپاڕێتەوە بەڵكو خودای مەزن بەردەوامی بكات, چونكە لە تەوبە گرنگتر بەردەوامبونە خۆ ئەگەریش وا نەبوو ئەوا با لۆمەی خۆی بكات و هیممەتێك بكات بۆ زیاتر بەرەو پێشەوە رۆیشتن چونكە ئاماژەی خراپن بۆ ناراستێتی تەوبەكردنەكە.
2- دەبێت بەردەوام ترسی لێنەبڕێت:
لەوەی كە جارێكی تر بگەڕێتەوە بۆ تاوانكردن لەوەی خودای مەزن تۆڵەی ئەو تاوانانەی پێشوی لێبكاتەوە لە …. دەبێت بەردەوام بە بەردەوامی بترسێت و ئەمین نەبێت لە خەشم و قینی خودای مەزن پەنا بە خودا لە خەشم و قینی خودا چونكە مرۆڤی ژیر لە سزای پەروەردگاری بێ‌ ئاگا نابێت ئەمەش حاڵیەتی تا ئەو دەمەی فریشتەكان پێی دەڵێن:( أَلاَّ تَخَافُوا وَلاَ تَحَزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِآلْجَنَّةِ الَّتِى كُنْتُم تُوعَدُونَ (30)] (فصلت 30)  مەترسێن و هیچ غەم و پەژارەیەكیتان نەبێت, مژدەی ئەو بەهەشتانەتان لێبێت كە بەڵێنتان پێدەدرا, ئیتر ئا لەوێ‌ ترس و بیم و غەم و پەژارەكەی نامێنێت.

3- دەبێت دوای تەوبەكردنیش بە گەورە تەماشای تاوانەكانی بكات:
بەڵێ‌ دەبێت بە گەورە تەماشای تاوانەكانی بكات, چ ئەوانەی كە ئەنجامی داوە و تەوبەی لێكردوە, چ ئەوانەی كە نەفسی و شەیتان و هەواو ئارەزووی داوای لێدەكەن ئەنجامی بدات….
ئیبن مەسعود (رەزای خودای لێ بێت) دەفەرموێ‌: ( إِنَّ الْمُؤمِنَ يَرَى ذنُوبَهُ قَاعِدٌ تَحْتَ جَبَلٍ يَخَافُ أَنْ يَقَحَ عَلَيهِ, وَإِنَّ الْفَاجِرَ يَرَى ذُنُوبَهُ كَذُبَابٍ مَرَّ عَلَى اَنْفِهِ فَقَالَ بِهِ هَكَذَا))…

واتە: باوەڕدار تاوانەكانی وەكو كێوێك دەبینێ‌ بە سەر سەریەوە دەترسێ‌ داكەوێتە بە سەریدا, بەڵام خراپەكارو دغەڵ تاوانەكانی بە مشێولەیەك دەبینێ‌ بەلای لوتی تێبپەرێت ئەویش بە دەستی ئاوهایەكی لێ‌ بكات بفڕێت.
هەندێك سەلەف رەحمەتی خودایان لێ‌ بێت فەرموویانە:( لاَ تَنْظُر إِلَى صِغَرِ المَعْصِيَةِ وَلَكِنِ انْظُر إِلَى مَنْ عَصَيْتَ))….

واتە تەماشای بچوكی تاوانەكە مەكە, بەڵكو تەماشای گەورەیی ئەو خودایە بكە كە تاوانەكەت لە ئاست ئەنجامداوە.
هەروەهل ئەنەسی كوڕی مالیك رەزای خودای لێ‌ بێت دەفەرمووێ‌: ( بەراستی ئێوە هەندێك شت دەكەن لە تاڵە موو باریكترە لە پێش چاوتان, بەڵام ئێمە لە سەردەمی پەیامبەری خودادا (درودی خودای لە سەر بێت) ئا ئەو جۆرە كارانەمان بە تاوانە لە ناوبەرەكان دەزانی.
ئەوە ئەنەسە یەكێكە لە صەحابیەكان هاوەڵی پەیامبەری خودایە, بە تابعیە بەڕێزەكان ئاوها دەڵێت لە كاتێكدا پەیامبەری خودا (صلی الله علیه وسلم) خۆی شایەتی چاكەی بۆ ئەو سەردەمە پاكە داوە هەروەك لە صەحیحی بوخاری موسلیمدا هاتووەلە حەدیسەكەی عەبدوڵڵای كوڕی مەسعودو عیمرانی كوڕی حوسەین و ئە بو هورەیرە كەوا پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی:( خَيْرُ أُمَّتِي قَرْنِي ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ))…..

واتە: باشترینی ئومەتەكەم ئەم خەڵكانەی سەردەمی منن پاشان ئەوانەی دوای ئەوان دێن, پاشان ئەوانەی دوای ئەوان دێن)).
ئەگەر ئەنەس رەزای خودای لێ‌ بێت بەو سەردەمە پاكە وا بڵێت باشە ئەگەر ئەمڕۆی موسڵمانان ببینێت چی دەفەرمووێ‌ خودای مەزن پێ چەسپاو دامەزراومان بكات لە سەر هەق.
4- دەبێت تەوبەكردن تۆبەكار دڵشكاو ملكەچ و بێ فیز بكات لە بەرامبەر بە پەروەردگارەكەی:
هیچ شتێك لەوە خۆشەویستر نیە لە لای خودا كە بەندە بە دڵشكاوی و لاوازی و ملكەچیەوە بگەڕێتەوە لای, بە دڵێكی تەڕو پاراو بە زیكری خودا بە بێ‌ خۆپەسەندی و لە خۆبایی بوون بە بێ‌ حەز كردن لە ستایش بە بێ‌ كەم تەماشاكردنی خەڵك بە هۆی تاوان و سەرپێچیانەوە.
ئا ئەمەش هەقیقەتی تەوبەكردنە ئەوەندە دەترسێ‌ لە سەرەنجامی خراپی ئەو كارەی لێی وەشاوەتەوە وەختە دڵی دەردەچێت جا هەر كەس لە دونیا نەترسێ‌ و دڵی نەشكێت بۆ ئەوانەی لێی وەشاوەتەوە لە ئاخیرەتدا دەبێت بترسێ‌ و دڵی بشكێتەوە, چونكە دڵ هەر دەبێت بشكێتەوە جا یا لە دونیایە یا لە ئاخیرەت ئیتر هەر كەسێك ئەمەی لە خۆ نەبینی با تەوبەكەی تۆمەتبار بكات هەوڵی راستكردنەوەی بدات.
هەر بۆیە پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەفەرموێت هەروەك لە صەحیحی موسلیمدا لە حەدیسەكەی ئەبو هورەیرە هاتوە:(( أَقِرَبُ مَا يَكُونُ العَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَهُوَ سَاجِدٌ فَأَكْثِرُوا الدُّعَاءَ)).

واتە: نزیكترین ساتی بەندە لە خودای مەزنەوە ئەو كاتەیە كە سوجدە دەبات هەر بۆیە دوعا بكەن زۆر بپاڕێنەوە..
چونكە لەو كاتەدا بەندە شەریفترین و بەڕێزترین شوێنی لاشەی كە سەریەتی ئاوها كەچی كردوە و داینەواندوە بۆ پەروەردگارەكەی لە سەر زەوی داناوە, ئەو زەویەی كە ئەم پێی لە سەر دادەنێت كە لەو پەڕی زەلیلی دایە هەر بۆیە لە بەر زەلیلیەكەی خودای مەزن دوعای گیرا دەكات خودای بیسەرو بینا دوعای ئێمە و ئێوەش بكا گیرا.
چەند خۆشە بەو پەڕی زەلیلی و ملكەچی و دڵشكاویەوە بڵێی:((واسألك بقوتك وضعفي , وبغناك عني وفقري إليك هذه ناصيتي الكاذبه الخاطئة بين يديك , عبيدك سواي كثير , وليس لي سيدٌ سواك ولا ملجأ ولا منجي منك الا اليك أسألك مسألة المسكين وابتهل اليك ابتهال الخاضع الذليل وادعوك دعاء الخائف الضرير ,سؤال من خضعت لك رقبته ورغم لك انفه وفاضت لك عيناه وذلّ لك قلبه .

پەروەردگارا لێت دەپاڕێمەوە بە دەسەڵاتداری خۆت و بێدەسەڵاتی خۆم لێت دەپاڕێمەوە بە بەهێزی خۆت و لاوازی خۆم, لێت دەپاڕێمەوە بە بە بێ‌ نیازی تۆ بە من و نیازمەندی من بە تۆ, بە هەژاری من و دەوڵەمەندی تۆ, …… ئەوە نێوا چاوانە درۆزنە هەڵەكارەكەی منە لە بەر دەستی تۆدا, بەندەی جگە لە منت زۆرە, بەڵام من جگە لە تۆ شك نابەم, هیچ پەناگەو حەشارگەیەكم نیە مەگەر هەر بۆی لای تۆ نەبێت ئەی پەروەردگار لێت دەپاڕێمەوە بە پاڕانەوەی هەژاران.
5- دەبێت ئاگاداری كرداری ئەندامەكانی بێت.
دەبێت ئاگاداری زمانی بێ‌ لە درۆ كردن و غەیبەت و فیتنەیی و وتی وتی و قسەی زیادە و قسە هێنان و قسە بردن دەبێت سەرقاڵی بكات بە زیكرو قورئان خوێندن و قسەی خێرو فەرمان بە چاكەو رێگریكردن لە خراپە.
هەروەها ئاگاداری سنگی بێت هەرچی حەڵاڵە ئەوە بخوات ئاگاداری چاوەكانی بێت تەماشای حەرامی پێنەكات, ئاگاداری گوێی بێت ئەوەی حەرامە گوێی بۆ نەگرێت وەكو درۆكردن و غە یبەتكردن و گۆرانی و مۆسیقاو هتد…
هەروەها ئاگاداری دەستەكانی بێت لە بۆ شتی حەرام درێژیان نەكات ئاگاداری هەردوو پێی بێت و بەرەو حەرام پێی نەڕوات لە هەمووی گرنگتر ئاگاداری دڵی بێت لە ڕیا و رق و بوغزو حەسودی غەش و دەغەڵی و خۆشویستنی دوژمنانی خودا و رق لێبونی دۆستانی خودا…… هتد بە دووری بگرێت.
چونكە دڵ پادشایە و ئەندامەكانیش سەربازی ئەو پادشایەن سەربازەكان بە پێی رێنمایی ئەو پادشایە هەڵسوكەوت دەكەن هەر بۆیە پەلاماری عەرشی پادشایەتی بدەو خۆت بە سەربازەكانەوە سەرقاڵ مەكە, چاككردنی پادشاكە بێگومان چاككبونی سەربازەكانی لەگەڵدایە.
ئاگاداری سەرجەم عیبادەتەكانی بێت پاك و ساغ و بێخەوشی بكا بە تەنها بۆ خودای مەزن دووركەوێتەوە لە ریابازی و ناو پەیدا كردن.

سەرچاوە: چۆن تەوبە بکەم؟